مقدمه

امروزه دنیا در بحبوحه انقلاب صنعتی چهارم خود را می‌یابد که بوسیله انفجار در داده‌ها، اتوماسیون، ماشین های هوشمند و فوران تجهیزات متصل احاطه شده است. مانند انقلاب‌های صنعتی پیشین که جدیدترین آنها ظهور رایانه‌ها در اواخر قرن بیستم بود، این موج جدید نحوه زندگی ما و البته نحوه کار کردن ما را با دگرگونی و تحول مواجه ساخته است. 

در چند سال گذشته، طیف سازمان‌های مختلف شروع به استفاده از فناورین‌های نوین نموده‌اند و می‌توان گفت تقریباً تمام بخش‌ها شاهد تغییرات چشمگیری در سازمان‌ها بوده است. با این حال، در قلب سازمان‌هایی که به سرعت در حال تغییر هستند... گنج‌هایی نهفته است. شرکت ها بدون کارکنان خبره، کاری از پیش نخواهند برد. حتی در عصر فناوری‌محور کنونی، سازمان هایی که قادر به جذب (و حفظ) افراد مناسب هستند به احتمال زیاد در حال و آینده طعم موفقیت را می‌چشند. همانطور که کسب و کارها به سرعت در حال تغییر هستند، نیاز به جذب و پرورش استعدادها مسلماً امری به همان میزان حیاتی است. اصلا اکنون بیش از هر زمان دیگری کارکنان محرک موفقیت هستند. نیاز مبرم تیم های منابع انسانی برای تامین، جذب و حفظ افراد مناسب برای سازمان مستلزم سیستم ها و فرآیندهای هوشمندی است که سازمان را به دنیای منابع انسانی داده محور وارد می‌سازد.  

نیم‌نگاهی بر سیر تطور منابع انسانی

منابع انسانی در تاریخچه نسبتاً کوتاه خود، دستخوش تغییرهای بزرگی شده است - از رویکرد سنتی اداری (admin-focused approach) به رویکرد استراتژیک (strategic approach) که در آن کار منابع انسانی با اهداف سازمانی همسو می شود. به ویژه در حدود 10 سال گذشته، منابع انسانی به سوی رویکرد استفاده از ابزار تجزیه و تحلیل رفته است و از داده ها و هوش مصنوعی برای ارتقای سطح بینشی خود در تصمیم گیری و هدایت عملکرد کسب و کار بهره جسته است. بنابراین داده‌ها ایفاگر نقش مهمی در منابع انسانی هستند و به متخصصان منابع انسانی کمک می‌کنند تا چالش‌های ناشی از تحولات سریع را سمت‌وسو بدهند و از فرصت‌های آن بهره‌مند شوند.

اهمیت تجزیه و تحلیل کارکنان در چیست

علم تحلیل منابع انسانی نقش مهمی در پر کردن شکاف بین نتایج موعود و انتظارات درک شده ذی‌نفعان ایفا می‌کند. مجموعه‌ای از علم تحلیل داده ها برای کسب بینش‌های ارزشمند در تصمیم‌گیری وجود دارد که از آن جمله می‌توان برشمرد: 

1. ابزار جمع‌آوری داده‌ها

2. ابزار پردازش داده‌ها

3. ابزار تفسیر داده‌های پردازش شده جهت استخراج معنا

امروز تصمیم‌گیری‌های تجاری کاملا مبتنی بر داده اتخاذ می‌شوند. بنابراین چنانچه داده‌ها به درستی تجزیه و تحلیل را پشت سر بگذارند و به نحوی درخور تعبیر و تفسیر شوند می‌توانند منبع مزیت رقابتی غیرقابل تقلید برای رقبا تبدیل شوند. داده‌های منابع انسانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و بدین ترتیب کارکردهای مدیریت منابع انسانی نیز می‌بایست با زبان قابل سنجش و کمیّت‌پذیر بحث کنند. 

علم تحلیل منابع انسانی نوعی ابزار تسهیلگر یا مجموعه ای از ابزارها برای تجزیه و تحلیل داده‌های مرتبط با منابع انسانی جهت کسب بینش‌های معنادار و ارزشمند برای مدیریت موثر منابع انسانی با هدف تصمیم‌گیری بهتر منابع انسانی و دستیابی به اهداف تجاری است.

علم تحلیل منابع انسانی[1] اغلب به عنوان مترادف با علم تحلیل افراد[2] یا علم تحلیل نیروی کار[3] استفاده می شود که بطور کلی یک رویکرد داده محور برای مدیریت افراد است، و به ویژه در حل مسائل کارکنان در استخدام، مدیریت عملکرد، هزینه‌های کارکنان، نگهداشت و غیره مورد اقبال و استفاده قرار می‌گیرد. 

شرکت مشاوره مدیریت مک‌کینزی در گزارشی مزایای استفاده از علم تجزیه و تحلیل داده‌های منابع انسانی را در سه دسته کلی 1) شناسایی پیشران‌های کلیدی عملکرد بالا، 2) تسهیل و متنوع‌سازی استخدام، و 3) کسب بینش از بهترین‌های صنعت مطابق با تصویر زیر نام برده است. 

در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت تجزیه و تحلیل افراد چندین مزیت قابل توجه ارائه می دهد که سازمان ها را قادر می سازد مدیریت کارکنان خود را بصورت بهینه انجام دهند و به نتایج کسب و کار بهتری دست یابند. با استفاده از داده‌ها برای تجزیه و تحلیل رفتارهای کارکنان، سنجه‌های عملکرد و سطوح تعامل، شرکت‌ها می توانند تصمیمات آگاهانه ای در مورد استخدام، مدیریت استعداد و استراتژی های حفظ کارکنان بگیرند. این رویکرد نه تنها بهره وری نیروی کار را افزایش می‌دهد، بلکه فرهنگ شفافیت و بهبود مستمر را نیز تقویت می‌کند. علاوه بر این، از رهگذر تجزیه و تحلیل کارکنان به شناسایی روندها و الگوها به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا به طور فعال به مسائل بالقوه رسیدگی کنند، رضایت کارکنان را بهبود بخشند و استراتژی‌های مدیریت استعداد را با اهداف سازمانی هماهنگ کنند. در نهایت، استفاده موثر از تجزیه و تحلیل افراد، مدیریت منابع انسانی را به یک دارایی استراتژیک تبدیل می‌کند که بدر موفقیت سازمان سهم جدی دارد.

در این مقاله تلاش شدیک تصویر کلی از علم و ابزار تجزیه و تحلیل داده‌های منابع انسانی ارائه شود. مقالات بعدی به بررسی ابعاد بیشتر عملیاتی این علم پرداخته خواهد شد.

[1] HR Analytics

[2] People Analytics

[3] Workforce Analytics

:References

      Data-Driven HR, How to use AI, analytics and data to drive performance by Bernard Marr- 2024- KoganPage

Human Resources Analytics for Business Managers" by Kankana Mukhopadhyay- 2023- Cambridge Scholars Publishing"

https://www.mckinsey.com/solutions/orgsolutions/overview/people-analytics